Delayed Marriage: भारतीय संस्कृतीत विवाह ही एक अत्यंत पवित्र संस्था मानली जाते. विवाह म्हणजे केवळ दोन व्यक्तींचा नव्हे तर दोन कुटुंबांचा मिलन. अनेक व्यक्तींना योग्य वयात विवाह होतो, तर काहींच्या जीवनात विवाह विलंबाने होतो. काही वेळा हा विलंब ३०, ३५ किंवा ४० वर्षांपर्यंत जातो. असा हा विवाहातील विलंब नेमका का होतो? ज्योतिषशास्त्राच्या दृष्टिकोनातून त्याची कारणं काय असतात? आणि त्यावर उपाय काय असू शकतात? हे सविस्तरपणे पाहणे गरजेचे आहे.
विवाहातील विलंब म्हणजे काय? Delayed Marriage
विवाहाच्या योग्य वयात म्हणजेच स्त्रीसाठी २५ ते ३० आणि पुरुषासाठी २८ ते ३२ या वयोगटात विवाह होणे अपेक्षित असते. परंतु जर विवाह यापेक्षा खूप उशिरा झाला किंवा अनेक प्रयत्न करूनही जुळणं होत नसेल तर अशा परिस्थितीत आपण त्याला ‘विलंबाने विवाह’ Delayed Marriage असे म्हणतो.
कुंडलीतील मुख्य ग्रह व भावांचे महत्त्व Delayed Marriage
१) सप्तम भाव (७वा घर):
विवाह व जोडीदाराचे प्रतीक म्हणून सप्तम भाव प्रमुख आहे. या भावात असलेले ग्रह, त्यांचं स्थान, आणि दृष्टिकोन यावर विवाह वेळेवर होतो की नाही हे ठरतं.
२) शनि, राहू, केतूचे प्रभाव:
या मंदगती ग्रहांचा सप्तम भावावर प्रभाव असला की विवाहास अडथळे येतात. विशेषतः शनि व राहू यांना “विवाह विलंबक” ग्रह मानले जाते.
३) मंगळ दोष (मांगलिक दोष):
मंगळ जर १, ४, ७, ८ किंवा १२ या घरात असेल तर मंगळदोष तयार होतो. यामुळे विवाहात अडथळे व विलंब होतो.
४) गुरु व शुक्र:
गुरु हा स्त्रीसाठी विवाहकारक ग्रह असून शुक्र पुरुषासाठी विवाहकारक मानला जातो. या ग्रहांची अशुभ स्थिती किंवा दृष्टिदोष हे विलंबाचे मुख्य कारण ठरते.
पुरुष व स्त्रियांसाठी वेगवेगळी कारणे Delayed Marriage
स्त्रियांसाठी:
- गुरू नीचस्थ किंवा शत्रु राशीत असणे
- शुक्राची पापग्रहांशी युती
- सप्तम भावात राहू-केतूचा परिणाम
पुरुषांसाठी:
- शुक्र नीचस्थ किंवा शत्रुराशीमध्ये
- सप्तम भावावर शनीचा प्रभाव
- जन्मपत्रिकेत गुरुचा सप्तम भावाशी संबंध नसणे
विलंबाने विवाह: कारणे आणि ज्योतिषशास्त्रीय निराकरण
विवाह हा भारतीय संस्कृतीतील एक महत्त्वाचा संस्कार मानला जातो. प्रत्येक व्यक्तीच्या आयुष्यात विवाह योग्य वेळी Delayed Marriage आणि सुयोग्य जोडीदारासोबत व्हावा अशी अपेक्षा असते. परंतु, अनेकदा पाहण्यात येते की काही व्यक्तींच्या विवाहाला अनावश्यक विलंब होतो, ज्यामुळे केवळ संबंधित व्यक्तीच नव्हे, तर त्यांचे कुटुंबीयही चिंतेत असतात. ज्योतिषशास्त्रानुसार, विवाहाला विलंब होण्याची अनेक कारणे असू शकतात, जी कुंडलीतील ग्रहांच्या स्थिती, भावांचा प्रभाव आणि काही विशिष्ट दोषांमुळे निर्माण होतात. या लेखात आपण विवाहातील विलंबाची ज्योतिषशास्त्रीय कारणे आणि त्यावर प्रभावी उपाययोजना यांचा सविस्तर अभ्यास करणार आहोत.
विवाह आणि ज्योतिषशास्त्राचे महत्त्व Delayed Marriage
ज्योतिषशास्त्रानुसार, कुंडलीतील सातवा भाव (सप्तम भाव) हा विवाह, Delayed Marriage जोडीदार आणि वैवाहिक जीवनाचे मुख्य प्रतिनिधित्व करतो. याव्यतिरिक्त, लग्न भाव (पहिला भाव), दुसरा भाव (कुटुंब), चौथा भाव (सुख), आठवा भाव (आयुर्मान आणि अचानक घडामोडी), आणि बारावा भाव (खर्च, नुकसान, दूरचे प्रवास) यांचाही विवाहावर परिणाम होतो. विवाहकारक ग्रह म्हणून शुक्र (पुरुष कुंडलीत), गुरु (स्त्री कुंडलीत आणि सामान्यतः विवाह सौख्यासाठी), चंद्र (मन आणि भावना) आणि मंगळ (ऊर्जा आणि उत्साह) यांना विशेष महत्त्व दिले जाते. या ग्रहांची आणि भावांची स्थिती विवाहाचा योग, वेळ आणि गुणवत्ता ठरवते.
प्रमुख कारण: सप्तम भावाची पीडा
विवाहातील विलंबाचे सर्वात महत्त्वाचे कारण म्हणजे सप्तम भावाची (विवाह भाव) Delayed Marriage अशुभ स्थिती. जर सप्तम भावात कोणताही पापग्रह (उदा. शनि, मंगळ, राहू, केतू, किंवा बलहीन सूर्य) स्थित असेल किंवा सप्तमेश (सप्तम भावाचा स्वामी) पापग्रहांनी पीडित असेल, तर विवाहात अडचणी येतात. उदाहरणार्थ, सप्तमात शनि असल्यास विवाहास विलंब होतो, जोडीदार वयाने मोठा असू शकतो, किंवा वैवाहिक जीवनात कोरडेपणा येतो. सप्तमात मंगळ असल्यास ‘मंगळ दोष’ निर्माण होतो, ज्यामुळे आक्रमकता वाढते आणि विवाहाला विलंब होऊ शकतो. राहू किंवा केतू सप्तमात असल्यास संशय, गैरसमज किंवा अनैतिक संबंधांमुळे विवाहात अडथळे येतात.
शनि ग्रहाचा विलंबकारक प्रभाव Delayed Marriage
शनि हा ज्योतिषशास्त्रातील सर्वात विलंबकारक Delayed Marriage ग्रह मानला जातो. त्याचे वैशिष्ट्य म्हणजे तो ज्या भावात असतो किंवा ज्या भावावर त्याची दृष्टी असते, त्या भावाशी संबंधित गोष्टींमध्ये विलंब निर्माण करतो. जर शनीची सप्तम भावावर, सप्तमेशावर, विवाहकारक ग्रहांवर (शुक्र/गुरु) किंवा लग्न भावावर अशुभ दृष्टी असेल, तर विवाहास खूप उशीर होऊ शकतो. काहीवेळा शनि लग्न किंवा सप्तम भावात असेल, तर व्यक्तीला ३०-३५ वर्षांनंतरच विवाह योग जुळतो. शनीमुळे नात्यांमध्ये कोरडेपणा, उदासीनता आणि संघर्ष निर्माण होऊ शकतो, ज्यामुळे विवाह निश्चित होण्यास विलंब होतो.
मंगळ दोष आणि त्याचे परिणाम
मंगळ दोष हे विवाहातील विलंबाचे एक प्रमुख कारण Delayed Marriage आहे. जेव्हा मंगळ ग्रह लग्न, चतुर्थ, सप्तम, अष्टम किंवा द्वादश भावात असतो, तेव्हा मंगळ दोष लागतो. मंगळ हा अग्नि तत्त्वाचा ग्रह असल्याने, तो आक्रमकता, हट्टीपणा आणि वाद वाढवतो. जर मंगळ दोष असलेल्या व्यक्तीचा विवाह मंगळ दोष नसलेल्या व्यक्तीशी झाला, तर वैवाहिक जीवनात संघर्ष, मतभेद आणि आरोग्याच्या समस्या निर्माण होऊ शकतात. त्यामुळे, योग्य मंगळी जोडीदार शोधण्यात विलंब होतो, ज्यामुळे विवाहाला उशीर होतो. काहीवेळा यामुळे घटस्फोटाची शक्यताही निर्माण होते.
शुक्र आणि गुरू ग्रहांची दुर्बलता Delayed Marriage
विवाहकारक Delayed Marriage ग्रह म्हणून शुक्र आणि गुरु यांचे महत्त्व अनमोल आहे. जर पुरुषाच्या कुंडलीत शुक्र कमजोर, नीच राशीत (कन्या रास) किंवा अशुभ भावात (उदा. षष्ठ, अष्टम, द्वादश) असेल, तर विवाहास विलंब होतो किंवा वैवाहिक सुखात कमतरता येते. त्याचप्रमाणे, जर स्त्रीच्या कुंडलीत गुरु कमजोर, नीच राशीत (मकर रास) किंवा अशुभ भावात असेल, तर विवाहाला उशीर होतो किंवा योग्य जोडीदार मिळण्यास अडचणी येतात. शुक्र आणि गुरु यांचा अशुभ ग्रहांशी संबंध किंवा त्यांची वक्री स्थिती देखील विवाहातील अडथळ्यांना कारणीभूत ठरू शकते.
राहू-केतूचा मायावी प्रभाव
राहू आणि केतू हे छाया ग्रह असले तरी, त्यांचा विवाहावर मोठा प्रभाव पडतो. राहू भ्रम, संशय, अनैतिक संबंध आणि समाजाच्या नियमांना न मानण्याची प्रवृत्ती देतो, तर केतू विरक्ती, गूढता आणि अचानक घडामोडी दर्शवतो. जर राहू किंवा केतू सप्तम भावात असतील किंवा सप्तमेशासोबत अशुभ स्थितीत असतील, तर विवाहाला विलंब Delayed Marriage होतो. राहू सप्तमात असल्यास जोडीदारावर संशय वाढू शकतो किंवा प्रेमसंबंधात गुंतागुंत निर्माण होऊ शकते. केतू सप्तमात असल्यास व्यक्तीला वैवाहिक जीवनात विरक्ती येऊ शकते किंवा अचानक संबंध तुटण्याची शक्यता असते, ज्यामुळे विवाहाचे योग लांबणीवर पडतात.
द्वितीय, चतुर्थ आणि अष्टम भावाचा प्रभाव Delayed Marriage
विवाहावर केवळ सप्तम भावाचाच नव्हे, तर द्वितीय, चतुर्थ आणि अष्टम भावाचाही परिणाम होतो. द्वितीय भाव कुटुंबाचा आणि वाणीचा कारक आहे. जर द्वितीय भाव पीडित असेल, तर कुटुंबातून विरोध किंवा वाणीमुळे वाद निर्माण होऊ शकतात, ज्यामुळे विवाह जुळण्यास अडथळे येतात. चतुर्थ भाव घरातील सुख आणि मानसिक शांतता दर्शवतो. Delayed Marriage जर चतुर्थ भाव अशुभ स्थितीत असेल, तर घरातील अशांतता किंवा मानसिक तणावामुळे विवाहात अडचणी येतात. अष्टम भाव आयुष्यातील अचानक घडामोडी आणि गुप्त गोष्टी दर्शवतो. अष्टमेशाचा सप्तमेश किंवा विवाहकारक ग्रहांशी संबंध असल्यास विवाहात अचानक अडथळे किंवा गंभीर समस्या निर्माण होऊ शकतात.
दशा आणि गोचरचा परिणाम
कुंडलीतील ग्रहांच्या स्थितीव्यतिरिक्त, ग्रहांची दशा (महादशा, अंतर्दशा) आणि गोचर (Transit) देखील विवाहाला विलंब होण्याचे कारण असू शकते. जेव्हा विवाह जुळण्यास Delayed Marriage प्रतिकूल असलेल्या ग्रहांची दशा (उदा. शनि, राहू, केतू, षष्ठेश, अष्टमेश, द्वादशेश) सुरू असते, तेव्हा विवाहात अडचणी वाढतात. तसेच, जेव्हा अशुभ ग्रह सप्तम भावातून गोचर करतात किंवा सप्तमेशवर त्यांची अशुभ दृष्टी असते, तेव्हाही विवाहाला उशीर होतो. उदाहरणार्थ, शनीचे सप्तमातून गोचर किंवा राहू-केतूचे लग्न-सप्तम अक्षातून जाणे हे विवाहातील विलंबाचे प्रमुख कारण बनू शकते.
नवांश कुंडलीचे महत्त्व Delayed Marriage
विवाहासाठी मुख्य कुंडलीइतकीच नवांश कुंडलीही महत्त्वाची मानली जाते. नवांश कुंडली ही विवाहाचे आणि जोडीदाराचे सूक्ष्म विश्लेषण देते. जर नवांश कुंडलीत सप्तम भाव किंवा सप्तमेश पीडित असेल, Delayed Marriage पापग्रहांनी युती केली असेल किंवा अशुभ भावात स्थित असेल, तर विवाहात अडचणी येतात. नवांश कुंडलीतील ग्रहांची स्थिती वैवाहिक सुखाचे आणि विवाहाला विलंब होण्याचे अधिक स्पष्ट चित्र देते. त्यामुळे, केवळ मुख्य कुंडलीवर आधारित निष्कर्ष काढणे योग्य नाही, तर नवांश कुंडलीचाही अभ्यास करणे आवश्यक आहे.
विवाह विलंबासाठी ज्योतिषशास्त्रीय उपाय
विवाहाला होत असलेल्या विलंबावर मात करण्यासाठी ज्योतिषशास्त्रात अनेक प्रभावी उपाय सुचवले आहेत. हे उपाय ग्रहांचे नकारात्मक प्रभाव कमी करण्यास आणि शुभ ग्रहांना बळ देण्यास मदत करतात:
- गुरु ग्रहाला बळ देणे:
- गुरुवारचे व्रत: अविवाहित मुलींनी गुरुवारी व्रत करावे आणि भगवान विष्णूची आराधना करावी.
- पिवळे कपडे आणि वस्तू: गुरुवारी पिवळ्या रंगाचे कपडे परिधान करावेत. केळीच्या झाडाला पाणी घालावे आणि हळद, हरभरा डाळ, गूळ यांचे दान करावे.
- मंत्र जप: ‘ॐ बृं बृहस्पतये नमः’ या मंत्राचा नियमित जप करावा.
- रत्न: ज्योतिषाच्या सल्ल्याने पुष्कराज (पिवळा नीलम) धारण करावा.
- शुक्र ग्रहाला बळ देणे:
- शुक्रवारचे व्रत: अविवाहित मुलांनी शुक्रवारचे व्रत करावे आणि देवी लक्ष्मीची पूजा करावी.
- पांढऱ्या वस्तूंचे दान: पांढरे कपडे, साखर, तांदूळ, दही यांचे दान करावे.
- मंत्र जप: ‘ॐ द्रां द्रीं द्रौं सः शुक्राय नमः’ या मंत्राचा जप करावा.
- रत्न: ज्योतिषाच्या सल्ल्याने हिरा किंवा ओपल धारण करावा.
- मंगळ दोषावर उपाय:
- कुंभ विवाह/अर्क विवाह: जर कुंडलीत मंगळ दोष असेल, तर ज्योतिषाच्या सल्ल्याने ‘कुंभ विवाह’ (मुलींसाठी) किंवा ‘अर्क विवाह’ (मुलांसाठी) करून घ्यावा.
- हनुमान चालीसा: हनुमान चालीसा किंवा सुंदरकांडाचे पठण नियमितपणे करावे.
- मंगळवारचे व्रत: मंगळवारी हनुमान मंदिरात जाऊन गूळ आणि हरभरा दान करावा.
- मंगळ शांती पूजा: मंगळ दोषाच्या तीव्रतेनुसार मंगळ शांती पूजा करावी.
- शनि दोषावर उपाय:
- शनिवारचे व्रत: शनिवारी शनिदेवाची पूजा करावी आणि व्रत करावे.
- दान: काळे तीळ, उडीद डाळ, मोहरीचे तेल, काळे कपडे यांचे दान करावे.
- मंत्र जप: ‘ॐ शं शनैश्चराय नमः’ या मंत्राचा जप करावा.
- गरजूंना मदत: गरीब आणि गरजूंना मदत करावी.
- राहू-केतू दोषावर उपाय:
- मंत्र जप: राहूसाठी ‘ॐ रां राहवे नमः’ आणि केतूसाठी ‘ॐ कें केतवे नमः’ या मंत्रांचा जप करावा.
- दान: राहूसाठी काळे कपडे, नारळ आणि केतूसाठी काळे तीळ, सात धान्य (सप्तधान्य) दान करावे.
- रुद्राभिषेक: भगवान शंकराचा रुद्राभिषेक करणे फायदेशीर ठरते.
- सामान्य उपाय:
- गणपतीची पूजा: भगवान गणपतीची पूजा करणे विवाहात येणारे अडथळे दूर करण्यासाठी अत्यंत प्रभावी मानले जाते. गणपतीला लाडू किंवा मोदक अर्पण करावेत.
- दुर्गा सप्तशती: दुर्गा सप्तशतीतील अर्गला स्तोत्राचे पठण करणे विवाहास विलंब होत असलेल्यांसाठी शुभ मानले जाते.
- शिव-पार्वती पूजा: भगवान शिव आणि माता पार्वतीची पूजा करणे विवाहास विलंब होत असलेल्यांसाठी अत्यंत फायदेशीर मानले जाते. ‘ॐ नमः शिवाय’ आणि ‘ॐ पार्वती पतये नमः’ मंत्रांचा जप करावा.
- गुरुजन आणि ज्येष्ठांचा आदर: आपल्या गुरुजन आणि घरातील ज्येष्ठांचा आदर करणे आणि त्यांचे आशीर्वाद घेणे विवाहातील अडथळे दूर करण्यास मदत करते.
- नियमित व्यायाम आणि सकारात्मक विचार: शारीरिक आणि मानसिक आरोग्य चांगले ठेवल्याने सकारात्मक ऊर्जा निर्माण होते, जी विवाहाला अनुकूल परिस्थिती निर्माण करते.
कुंडली जुळणीचे महत्त्व Delayed Marriage
विवाहापूर्वी कुंडली जुळणी करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. केवळ गुण जुळवणे पुरेसे नाही, तर मंगळ दोष, नाडी दोष, भकूट दोष आणि इतर ग्रहांचे अशुभ योग यांचाही सखोल अभ्यास करणे आवश्यक आहे. Delayed Marriage जर दोन कुंडलीतील ग्रहांची स्थिती एकमेकांसाठी अनुकूल नसेल, तर वैवाहिक जीवनात अडचणी येऊ शकतात किंवा ते विलंबाचे कारण बनू शकते. योग्य ज्योतिषी सल्ला घेऊन कुंडली जुळणी केल्यास संभाव्य समस्या टाळता येतात आणि विवाहास विलंब होण्याची शक्यता कमी होते.
व्यक्तिगत प्रयत्न आणि कर्माचे महत्त्व
ज्योतिषशास्त्र हे केवळ नशिबाचा भाग नाही, तर ते व्यक्तीच्या कर्मावरही अवलंबून असते. जरी कुंडलीत विवाहातील विलंबाचे Delayed Marriage योग असले तरी, व्यक्तीचे सततचे प्रयत्न, सकारात्मक दृष्टिकोन, योग्य निवड आणि कुटुंबातील सामंजस्य यांमुळे अनेक अडचणींवर मात करता येते. ज्योतिषशास्त्र आपल्याला संभाव्य अडचणींबद्दल सूचित करते, जेणेकरून आपण त्यावर वेळीच उपाय करू शकू आणि योग्य दिशेने प्रयत्न करू शकू. कधीकधी योग्य वेळी योग्य निर्णय घेणे, समजूतदारपणा दाखवणे आणि लवचिकता ठेवणे हे देखील विवाहातील विलंब कमी करण्यास मदत करते.
निष्कर्ष – Delayed Marriage
विवाह ही जीवनातील एक अत्यंत महत्त्वाची घटना आहे आणि त्याला विलंब Delayed Marriage होणे ही अनेकांसाठी चिंतेची बाब असते. ज्योतिषशास्त्रानुसार, कुंडलीतील सप्तम भावाची पीडा, शनि, मंगळ, राहू, केतू यांसारख्या ग्रहांचे अशुभ प्रभाव, विवाहकारक ग्रहांची दुर्बलता आणि काही विशिष्ट ग्रहयोग हे विवाहातील विलंबाची प्रमुख कारणे आहेत. तथापि, यावर प्रभावी ज्योतिषशास्त्रीय उपाय उपलब्ध आहेत, जे ग्रहांचे नकारात्मक प्रभाव कमी करून विवाहासाठी अनुकूल परिस्थिती निर्माण करण्यास मदत करतात. योग्य उपाययोजना, श्रद्धा आणि सातत्यपूर्ण प्रयत्न यामुळे विवाहातील विलंब दूर करून सुखी वैवाहिक जीवन जगण्याचा मार्ग मोकळा होऊ शकतो. योग्य ज्योतिषाचा सल्ला घेऊन आपल्या कुंडलीतील दोषांची माहिती घेणे आणि त्यानुसार उपाय करणे हे विवाहेच्छुकांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
मार्गदर्शन :-
आपल्याला या संदर्भात काही समस्या, काही प्रश्न असतील तर त्याचे समाधान नक्कीच करण्यात येईल, किंवा याबत अधिक मार्गदर्शन हवे असल्यास आपण श्री सेवा प्रतिष्ठान shreesevaprathishthan@gmail.com या वर मला Email करू शकतात किंवा खाली संपर्क सुविधा दिलेली आहे.
( सूचना :- आपली कुंडली पाहायची असेल, प्रश्न विचारायचे असतील तर नक्कीच सहकार्य करेल, पण कामाच्या व्याप जास्त असल्या कारणाने विलंब होऊ शकतो, ज्यांची संयम व वाट पाहण्याची तयारी असेल तरच कुंडली पाहण्याचा आग्रह करावा.)
अधिक माहिती साठी संपर्क :-
श्री सेवा प्रतिष्ठान, संचलित Shree Seva Pratishthan
श्रीपाद विनायक जोशी ( गुरुजी )
+91 94202 70997 – +91 94232 70997
कुंडली विश्लेषण व सुयोग्य मार्गदर्शन,
संतती समस्या विशेतज्ञ
दुर्मिळ वनस्पती विशेतज्ञ,
व्यसन मुक्ती औषध तज्ञ
( दारू, सिगारेट, तंबाकू, अफू, गांजा, चिंगम,)
